“ที่ดิน” ถือเป็นทรัพย์สินที่มีมูลค่า มีราคา นอกจากจะใช้เป็นที่อยู่อาศัย ,ใช้เพื่อการเกษตรกรรม ที่เป็นปัจจัยพื้นฐานสำหรับการดำรงชีพแล้ว ยังสามารถนำไปพัฒนาเป็นสาธารณูปโภค ทำให้เกิดอุตสาหกรรมที่สำคัญต่างๆ ที่สำคัญมูลค่าของตัวที่ดินยังเพิ่มขึ้นตามกาลเวลา ทำให้หลายๆคนใฝ่ฝันอยากจะมีสิทธิครอบครองที่ดินเป็นของตนเองบ้าง ทั้งนี้ก่อนที่จะตัดสินใจเป็นเจ้าของที่ดินสักผืน ก็ควรต้องมีความรู้เบื้องต้นเพื่อที่จะได้สิทธิครอบครองที่ดินอย่างถูกต้องตามกฎหมายซื้อขายที่ดิน

สำหรับบุคคลที่ได้ครอบครองและอยู่อาศัยในที่ดินมาเป็นระยะเวลานาน แต่ไม่ได้ไปขอโฉนดที่ดิน ตามกฎหมายซื้อขายที่ดินกำหนดหลักเกณฑ์ให้ประชาชนที่ครอบครองและทำประโยชน์ในที่ดินนั้นมาก่อน สามารถไปยื่่นคำร้องต่อเจ้าพนักงานได้ หลังจากการตรวจสอบว่าถูกต้องเรียบร้อย เจ้าพนักงานจะออกโฉนดที่ดิน หรือหนังสือแสดงสิทธิในที่ดินให้

“โฉนดที่ดิน” คือ หนังสือสำคัญแสดงกรรมสิทธิ์ในที่ดิน ซึ่งออกให้ตามประมวลกฎหมายที่ดินปัจจุบัน รวมถึงโฉนดแผนที่ โฉนดตราจอง หรือตราจองที่ว่า “ได้ทำประโยชน์แล้ว” ซึ่งออกให้ตามกฎหมายเก่า ผู้เป็นเจ้าของที่ดินถือว่ามีกรรมสิทธิ์ในที่ดินนั้นอย่างสมบูรณ์ มีสิทธิในการทำประโยชน์จากที่ดินนั้น รวมถึงทำธุรกรรมซื้อขายในที่ดินนั้นๆได้ตามกฎหมาย

ประเภทของโฉนดที่ดิน

1. โฉนดที่ดิน น.ส. 4 (ครุฑแดง) : เป็นหนังสือแสดงกรรมสิทธิ์ที่ชัดเจนที่สุด สามารถซื้อขายได้ โอนได้ถูกต้องตามกฎหมาย ผู้ที่มีชื่อในโฉนดนี้สามารถใช้ความเป็นเจ้าของกรรมสิทธิ์ในที่ดินนั้น ทำนิติกรรมใดๆก็ได้ (เว้นแต่กรณีที่กฎหมายที่ดินบางมาตราห้ามไว้โดยเฉพาะ )

2. น.ส.3 หรือ หนังสือรับรองการทำประโยชน์ (ครุฑดำ) : เป็นหนังสือรับรองจากเจ้าพนักงานว่าได้ทำประโยชน์ในที่ดินนั้นแล้ว มีเพียงสิทธิครอบครอง แต่ไม่มีกรรมสิทธิในการทำธุรกรรมซื้อขาย โอน/จำนอง หนังสือเป็นแบบธรรมดาในพื้นที่ที่ไม่มีระวาง มีลักษณะเป็นแผนที่รูปลอย ไม่มีการกำหนดตำแหน่งที่ดินแน่นอน น.ส3 อนาคตสามารถออกเป็นโฉนดได้ สามารถซื้อขาย จำนองได้ แต่จะต้องมีการประกาศว่าขายล่วงหน้า 30 วัน และรอประกาศจากทางราชการจึงจะสามารถซื้อขายได้

3. น.ส3 ก (ครุฑเขียว) : เหมือนกับ น.ส3 แต่ต่างกันตรงที่ ออกในท้องที่ที่มีระวางรูปถ่ายทางอากาศ โดยมีการกำหนดตำแหน่งที่ดินในระวางรูปถ่ายทางอากาศ (นายอำเภอท้องที่เป็นผู้ออกหนังสือให้) สามารถซื้อขาย จำนองได้ ตอนขายไม่ต้องประกาศ และสามารถไปยื่นเรื่องเปลี่ยนเป็นโฉนดที่ดินได้ในอนาคต

4. น.ส3ข (ครุฑดำ) : ออกในท้องที่ที่ไม่มีระวางรูปถ่ายทางอากาศ (เจ้าพนักงานกรมที่ดินเป็นผู้ออกหนังสือ)